بررسی و تحلیل رویکرد اخلاقی مولانا در مثنوی

در این پایان نامه که موضوع آن، «بررسی و تحلیل رویکرد اخلاقی مولانا در مثنوی» است. با توجه به اینکه مولانا، انسان را مرکب از دو نیمه (عقل ونفس) دانسته، ابتدا به عقل، کارکردها و تقسیم بندیهای آن در مثنوی و به نفس، (اماره که دشمن و مخالف عقل است) یعنی مراتب، کارکردها و مخالفت های آن با عقل اشاره شده. سپس نقش عقل و نفس در اخلاق مطرح و بررسی شده است. مولانا، عقل را فرمان دهنده عمل اخلاقی و انسانی و برعکس، نفس را فرمان دهنده عمل غیراخلاقی و غیرانسانی دانسته است. تقوا، به عنوان تنها راه نجات عقل از دستان نفس، مورد توجه قرار گرفته، بعد از آن به تعاریف اخلاق از دیدگاه های مختلف پرداخته شده. در نهایت مولانا، اخلاق را مختص انسان دانسته است. انواع فضایل و رذایل اخلاقی در مثنوی، با ذکر ابیات مطرح گردیده. پس از آن، با توجه به اینکه اخلاق، مختص انسان است به انسان شناسی و همچنین قابل تعلیم و تربیت اخلاقی بودن انسان، اشاره شده. شواهدی از دیدگاه مولانا مطرح گردیده، از جمله مختار بودن انسان، دلایل اثبات اختیار انسان از دیدگاه وی بیان گردیده. از نظر مولانا اختیار انسان، مطلق نیست. بلکه خداوند اختیاردار مطلق همه موجودات از جمله بشر است. نقش ایمان و مربی اخلاق، در تربیت انسان و همچنین ویژگی هایی برای معلم اخلاق متقابلا ویژگی هایی برای متعلم اخلاق از دیدگاه مولانا ذکر شده است.